Қазақтың бағдарламалық жасақтама нарығы мұнай және банктер үшін қызмет көрсететін персонал болған күйінен шығып кетті. Бүгінгі күні бұл көлемі 1 триллион теңгеден асатын, елдің ЖІӨ-ден жылдамырақ өсіп келе жатқан саланың өзі болып табылады.
Біз 2022-2025 жылдар аралығындағы жабық есептер мен нарық деректерін талдап, сандық трансформацияның шынайы картасын көрсеттік: кім тапсырыс береді, құны қанша және орта бизнестің технологиялық дауылды эпицентрге қалай түскені туралы айттық.
Жарияланбаған өсімнің феномені
Құрғақ сандарға қарасақ, өсу қарқыны таңғалдырады. Бағдарламалық жасақтау қызметтерін көрсету және ақпараттық технологиялар саласындағы кеңес беру салалары бойынша Қазақстан өзінің психологиялық шегін бұзып, 1,089 трлн теңге деңгейіне жетті, жыл сайынғы өсу қарқынымен 41%-дық көрсеткіш көрсетті.
Осы өсімдіктің құрылымы тіпті қызық. Бұрын аппаратура сату және лицензиялар сату саласында басым болатын болса, қазір негізгі қозғаушы күш бірегей код жасау болып отыр. Мерзімдік әзірлемелер сегменті бірден 60,3%-ға өсті деуге болады, оның мөлшері қазіргі таңда 599 миллиард теңгені құрайды. Салыстыру үшін айта кетейік: жалпы алғанда ел экономикасы жылына 4-5%-дық деңгейде өседі, ал ақпараттық технологиялар саласы оған қарағанда 10 есе жоғары жылдамдықпен ілгерілеп келеді.
Бұл дегеніміз бір нәрсе: бизнес жаппай офлайннан және дәстүрлі маркетингтен өздеріндік жеке сандық активтерді құруға қаражаттарын аудара бастады.
Орта бизнестің проблемасы: тілегі бар, ресурстары жоқ
Ұзақ уақыт бойы нарық екі тарапқа бөлінген еді: ірі компаниялар (банктер, телекоммуникациялық ұйымдар, ұлттық компаниялар) ең үздік бағдарламашыларды сатып алып келсе, шағын кәсіпорындарға сайт құрастырушылар жеткілікті болды. Бірақ 2024-2025 жылдары нарықтың фокусы орташа бизнеске (жылдық айналымы 50 миллион теңгеден жоғары немесе одан да көп компанияларға) ауысты.
Мұнда мынадай парадоксалды жағдай қалыптасты:
- Сауаттылық шыңында тұр: сауалнамалар көрсеткендей, Қазақстанның кәсіпкерлерінің 85 пайызы сандық емес болудың салдарынан нарықтан шығатынын түсінеді, ал олардың 90 пайызы тұтынушылардың сұраныстарына жауап беруге мүмкіндік беретін жалғыз жол осы деп есептейді.
- Шындық артта қалып барады: Алайда сандық құралдарды тиімді пайдаланатын кәсіпорындардың үлесі шамамен 11%-дан аспайды.
Проблема неде? Құны мен кірудің күрделілігі. Нарық бағалауынша, толыққанды сандық өнім («Uber сияқты» логистикалық қосымшалар немесе кастомдалған ERP секілді) әзірлеу құны 100 мың доллардан бастап 300 мың долларға дейін жетеді. Бұл айтарлықтай инвестиция, ол кәсіпкерлерді миллиондаған теңге тұратын сайттарға арнап сметаны үйреніп қалған кезде қорқытуы мүмкін.
Компаниялар шын мәнінде нені сатып алады? (Ашық хат: қарапайым парақтар емес)
Сұранысты талдаудың нәтижелері көрсетіп отырғандай, қарапайым веб-сайттардың дәуірі өткен. Қазір бизнес өзіндік құндылықтарына тікелей әсер ететін активтерге қаржы салады:
- Супер-қосымшалар мен экологиялық жүйелер. Тіпті жергілікті ойыншылар (фитнес клуб желілері, бөлшек сауда орындары) өздерінің қосымшаларын тұтынушылармен өзара байланыс орнату мақсатында бағдарламаларды пайдаланғысы келеді, төлем жүйесін енгізгісі келеді, бұл оларға агрегаторлардың комиссиясын төлеуден құтқарады.
- Толықтай интеграциялау. Кәсіпорындар жүйелердің алуан түрлілігінен шаршағандықтан, бірыңғай организм құру қажеттілігін сезінуде, мұнда мәліметтер нақты уақытта жаңарып отырады.
- Жасанды интеллекттің пайда болуы. 2023 жылы барлығы ChatGPT-мен ойнауға тырысып көргенде, енді кәсіпорындар жасанды интеллект агенттерін енгізеді. Мұндай жүйелер өтініштерді өңдеу, бастапқы құжаттарды қабылдау тәрізді күнделікті жұмыстарды автоматтандыруға қабілетті, бұл кадр тапшылығы жағдайында өте маңызды. Статистиканың ақиқаты айқын: жасанды интеллект енгізу арқылы жұмыс істейтін кәсіпорындар бәсекелестерден гөрі кірісті 15%-ға тезірек арттырады.
Жұмыс күші дағдарысы және серіктесті іздеу мәселесі
Нарықтың дамуының басты тежегіші адам ресурсының жетіспеуі болып отыр. Үлкен ойыншылар жалақы деңгейін көтерді, сондықтан орта кәсіпорындар мықты ішкі мамандар тобын ұстауға экономикалық тұрғыдан тиімсіз жағдайға ұшырады.
Бұл мәселе аясында тапсырыс берушілерге таңдау жасау қиынға соқты:
- Халықаралық корпорациялар (EPAM, Netcracker және басқалары): Сапаны қамтамасыз етеді, бірақ олардың шоттары мен әкімшілік процедуралары жергілікті бизнестер үшін қолжетімді болмауы ықтимал, олар Батыс келісімшарттарына басымдық береді.
- Фрилансерлер мен кіші студиялар: Арзан болғанымен, мерзімдерді сақтаудан қателіктер жіберу қаупі үлкен және бизнес логика түсінбеушіліктері туындайды.
Үшінші жол: Көзқарастардағы жаңа бағыт Нұр-Сұлтанда осындай қарама-қайшылықтардың түйісінде жаңа сыныптағы компаниялар қалыптасты – біз оларды Gartner жіктеуіндегідей «кішкентай сала мамандары» деп атаймыз. Бұлар:
- Корпорациялар деңгейіндегі біліктілікке ие (жасанды интеллект, ауқымды деректер, күрделі архитектура);
- Бутиктегі жұмсақтылық пен ашықтықты сақтай отырып қызмет көрсетеді;
- Белгілі бір салаларға маманданған (қаржы технологиясы, білім технологиялары, логистика), бизнес процестерінің ішкі қырларын терең меңгерген.
Қазіргі таңда дәл осы сегмент қарқынды дамып жатыр, өйткені олар клиенттерге сағатына ақы төлейтін емес, нақты бизнес мәселелерін шешуге бағытталған әріптестік ұсынады.
Sailet компаниясының стратегиясы: Код жазудан бұрын автоматтандыру
Біз Sailet компаниясы ретінде осы процестің ішінде жүріп отырмыз. Біздің талдау нәтижелеріне сүйенсек, табысты жобалардың көпшілігі тапсырыс беруші мен әзірлеушінің ашық қарым-қатынаста жұмыс істеген жағдайда жүзеге асады.
Біздің тәжірибеміз (Clutch сайтының нұсқасы бойынша Қазақстандағы жетекші студияның мәртебесін алғанымызды қоса алғанда) растайды: бүгін сапалы код жазу жеткіліксіз. Нарық талап етіп отырғанының мәні – автоматтандыру саласындағы серіктестік.
Сондықтан біз өзіміздің қызметті басқа стандарттардан асып кеткен кәсіпорындарға арналған шешім ұсынушы әрі инновациялық интеграциялық кең көлемді корпорациялар тарапынан бюрократиялық кедергілерге ұшырауды қаламайтын кәсіпкерлерге арналған техникалық серіктес болуға ұмтыламыз. Ломбард бизнесті автоматтандыру саласында көшбасшы болғанымызға қарамастан, стартаптарға жасанды интеллект негізінде жасалған аналитиканы енгізу жобаларына қатысты жобаларда біздің жұмысымыздың негізі процесі айқындылық пен бизнес көрсеткіштеріне бағдарлану болып табылады.
Қорытынды
2025 жыл – «сандық» және «аналогтық» кәсіпорындар арасындағы айырмашылық барынша айқын көрініс беретін жыл болады. Теңге көлеміндегі триллион нарық жай ғана статистикалық көрсеткіш қана емес, сіздің бәсекелестеріңіз өнімділікті арттыру үшін инвестиция құюда екенін айғақтайды.
Бүгінгі жеңіс стратегиясында қызметкерлердің санын ұлғайтудың орнына сіздер қажетті адамды тауып, онымен бірлесіп технологиялық тұрғыда алға жылжи аласыздар. Ол адамға тек қана инженерлік тәсіл ғана емес, сонымен қатар технологияларды дамыту тұрғысында (жасанды интеллект, автоматтандыру) көре білетін көзқарастарыңыз қажет болады.
Мақала Sailet.kz аналитикалық бөлімінің деректер негізінде дайындалды, онда Profit.kz, IDC және Ұлттық статистика бюросы мәліметтері пайдаланылған.
Қазақ тілі 
Русский 
English 
Español