Қазақстанның тапсырыспен әзірлеу нарығы 2025: Баға неден құралады және «алтын орта» қайда?

Кіріспе: Бағалардың арасы неге соншалықты үлкен?

Қазақстанда 2025 жылы сандық өнім әзірлеуді тапсырыс беруге шешім қабылдаған кез келген бизнес парадокспен бетпе-бет келеді. Сіз бірдей техникалық тапсырманы бес компанияға жібересіз және сметалар бір-бірінен бірнеше есе өзгеше болатын баға ұсыныстарын аласыз: шартты мобильді қосымша үшін 5 миллионнан 50 миллион теңгеге дейін.

Бұл неге болады? Шынымен де біреулер тек қана сараң, ал басқалары - альтруисттер ме? Шындығында, Қазақстанның IT қызметтер нарығы анық сегменттелген. Бұл сегменттеуді түсіну - «ауа» үшін артық төлемеу, бірақ сонымен бірге «қаптың ішіндегі мысықты» тапсырып, ақшаңызды жоғалтпау кілті.

Бұл зерттеуде біз веб-студиялар мен IT-компаниялардың нақты экономикасын талдадық, мамандардың жалақысын қарастырдық және адал баға формуласын шығардық.

1. Әзірлеу нарығының үш баға сегменті

Кез келген жобаның құнының негізі - сағаттық ставка (Hourly Rate). 2025 жылы Қазақстан нарығы үш анық санатқа бөлінеді.

Сегмент 1: «Демпинг және Фриланс» (сағатына 15 000 ₸ дейін)

• Кімдер: Фрилансерлер, жаңадан келгендер, кеңсесі және процестері жоқ «бір күндік» студиялар.
• Реалдылығы: Мұнда жиі «Kaspi-ға ұқсас» қосымшаны 2 миллион теңгеге жасауды ұсынады. Мұндай орындаушылардың экономикасы салықтардың жоқтығына (сұрапыл жұмыс) және ең арзан джуниор-әзірлеушілерді пайдалануға негізделген.
• Тәуекелдер: Басты мәселе - сәулеттің (архитектураның) жоқтығы. Код «тізелеп» жазылады. Жобаны масштабтау немесе жаңа функцияны қосу қажет болған сәтте, барлығын бұзып, қайта жазу оңайырақ болатыны анық болады.
• Қорытынды: Тек қарапайым лендингтер немесе тастап жібергенге көңілі ашылмайтын прототиптер (MVP) үшін ғана қолайлы.

Сегмент 2: «Кәсіби Миддл-маркет» (сағатына 20 000 – 40 000 ₸)

• Кімдер: Құрылымдалған процестері бар (DevOps, QA, Жоба менеджменті) жүйелі компаниялар.
• Реалдылығы: Бұл нарықтың ең дені сау бөлігі. Мұнда Middle+ және Senior деңгейіндегі мамандар жұмыс істейді. Бұл сегменттегі компаниялар, әдетте, Astana Hub резиденттері болып табылады, бұл оларға ҚҚС және КТҚ қызмет құнына қоспай, шамамен $50 (25 000 ₸) .деңгейінде ставканы ұстап тұруға мүмкіндік береді.
• Қорытынды: Бизнес үшін тамаша тепе-теңдік. Сіз біліктілік пен кепілдіктер үшін төлейсіз, бірақ бренд үшін артық төлемейсіз. Бұл санатқа Sailet сияқты өнімге бағытталған технологиялық студиялар жатады.

Сегмент 3: «Премиум және Глобал» (сағатына 40 000 ₸ және одан жоғары)

• Кімдер: Ірі интеграторлар, халықаралық компаниялар немесе тар мамандандырылған бутиктер (мысалы, сирек стектердегі күрделі энтерпрайз-жүйелермен ғана жұмыс істейтіндер).
• Реалдылығы: Жоғары ставка жиі үлкен үстеме шығындарға (бэк-офис, қымбат маркетинг) немесе АҚШ/Еуропа нарығына бағдарлануға байланысты болады.
• Қорытынды: Банктер мен мемлекеттік корпорациялар үшін негізделген, онда жүздеген сертификаттардың болуы және қағазбекетшілік әзірлеу жылдамдығынан гөрі маңыздырақ.

2. Баға математикасы: Неге 25 000 теңге адал деп саналады?

Қазақстанда білікті бағдарламаушының бір сағаттық жұмысының экономикасын қарастырайық. Сағатына 25 000 теңге (шамамен $50) ставкасы сапаның нарықтық бенчмаркі ретінде неге саналады?

1. Маманның жалақысы. 2025 жылы Қазақстанда жақсы Senior-әзірлеуші таза қолына 1,5-тен 2,5 миллион теңгеге дейін табады. Салықтар мен аударымдарды ескере отырып, оның компания үшін бір сағаттық өзіндік құны шамамен 10 000 - 12 000 теңге.
2. Инфрақұрылым және менеджмент. Бағдарламашы вакуумде жұмыс істемейді. Оған қажет:
   — Жоба менеджері (бизнес тілін код тіліне аудару үшін).
   — QA инженері (релизге дейін, одан кейін емес, қателерді табу үшін).
   — DevOps инженері (серверлер құламасын деп).
   — Техника, кеңсе, бағдарламалық жасақтамаға лицензиялар.
   Бұл өзіндік құнға тағы шамамен 8 000 теңге қосады.
3. Маржа және даму. Қалған бөлігі (~5 000 теңге) - компанияның пайдасы, ол өз өнімдерін дамытуға және қызметкерлерді оқытуға жұмсалады.

Қорытынды: Егер сізге күрделі жүйені сағатына 10 000 теңге ставка бойынша әзірлеу ұсынылса, бұл математикалық түрде жоба бойынша стажерлердің жұмыс істейтінін білдіреді. Керемет жоқ.

3. «Сағат бойынша бағалау» тұзағы: Неге қымбат сағат тиімдірек болуы мүмкін?

Тапсырыс берушінің ең үлкен қателігі - сметаларды тек сағаттық құны бойынша салыстыру. TCO (Total Cost of Ownership) - өнімге иелік етудің түпкілікті құнын қарау маңызырақ.

Мұнда команданың технологиялық жетілгендігі көрініс табады. Екі тәсілді салыстырайық:

Тәсіл А: «Нөлден жазу» (Классикалық аутсорсинг)

Команда 20 000 ₸/сағ ставка алады, бірақ әрбір модульді (авторизация, админ-панель, хабарландырулар) таза парақтан жазады. Тестілеу, түзетулер және т.б. айтарлықтай ұзарады.

• Бэкенд әзірлеу уақыты: 1000+ сағат.
• Барлығы: 20 000 000+ ₸.
• Нәтиже: Ұзақ, кодтың «балалық аурулары» мүмкін.

Тәсіл Б: «Сәулеттік тәсіл» (Sailet әдісі)

Команда 25 000 ₸/сағ ставка бойынша жұмыс істейді, бірақ өз әдістемесін, дайын әзірлемелерін және біліктілігін пайдаланады.

• Бэкенд әзірлеу уақыты: 600 сағат.
• Барлығы: 15 000 000 ₸.
• Нәтиже: Бюджет 1,5 есе төмен, іске қосу тезірек, ал жүйе сенімдірек, өйткені біліктілік пен әдістеме ондаған жобаларда сынақтан өткен.

Тәжірибеден кейс: біз «нөлден» жеткілікті кеңірек жүйені 3,5 айда әзірледік, ал бәсекелестер 6 айдан бастап баға ұсынды.

4. Нарық ойыншыларына шолу: Кім кім?

Кеңістікті түсіну үшін негізгі ойыншылардың мамандануын қарап шығу пайдалы. Нарық «барлығына бәрін жасаймыз» моделінен алыс қалды.

• Тар мамандар: Нақты технологияда нақты тапсырмаңыз болса немесе легаси-кодты қолдау керек болса, тамаша таңдау. Олар нарықтың «хирургтері» - қымбат, сапалы, тар маманданған.
• Аутстаффинг: Өзінің күшті техникалық директоры (CTO) бар және жай ғана «қосымша қол» қажет адамдарға арналған модель. Сіз әзірлеушілерді жалға аласыз. Бұл ұзақ мерзімді перспективада тиімді, бірақ оларды басқару құзыретіңіз жоқ болса, тәуекелді.
• Өнімдік әзірлеу: Нәтижені «келтіріп беріңіз» деген бизнес үшін оңтайлы таңдау. Мұнда назар сағат сатуға емес, бизнес құндылығына аударылады. Жинақталған біліктіліктің, әдістеменің және құралдардың болуы әзірлеу бюджетінен 40% дейін үнемдеуге мүмкіндік береді.

5. Арзан әзірлеудің жасырын шығындары

Төмен ставкасы бар орындаушыны таңдағанда, бизнес көбінесе келісімшартқа қол қойғаннан кейін пайда болатын шығындарды елемейді:

1. «Екі платформаға» салық: Саран екі рет, ал кейде үш рет төлейді. Бізге келетін әр үшінші сұраныс, оларды бұрын бір рет алдағанын айтады. Және жиі, алдыңғы әзірлеушілер тапсырған нәрсемен ештеңе жасау мүмкін емес.
2. Құжаттаманың жоқтығы: Арзан студиялар сирек сапалы құжаттама жүргізеді. Егер әзірлеуші кетсе, жаңа орындаушы жобаны басынан жазуға ұсыныс жасайды, өйткені біреудің «спагетти-кодын» түсіну мүмкін емес.
3. Деректер қауіпсіздігі: Заманауи шындықта тапсырыс берушілер үшін қауіпсіздік талаптары сыни маңызға ие. Қорғалған контурларды орнату, шифрлау және деректер базаларымен дұрыс жұмыс істеу квалификациялы DevOps инженерлерінің уақытын қажет етеді, олар арзан веб-студиялар құрамында жоқ.

Қорытынды: Серіктесті қалай таңдау керек және қателеспеу керек?

Қазақстан нарығы 2025 жылы жетілгендікке жетті. Сапалы әзірлеу арзан болуы мүмкін емес, бірақ ол аспанға дейін қымбат болмауы керек.

Ақылды тапсырыс берушінің тексеру тізімі:

1. Ставкаға назар аударыңыз: 25 000 – 30 000 теңге ауқымы - бұл қызметкерлеріне жақсы жалақы төлейтін, бірақ қызмет құнын аса іріткі штатқа байланысты арттырмайтын дені сау компанияның көрсеткіші.
2. Сәулетті талап етіңіз: Компания мерзімдерді қалай қысқартуды жоспарлап отырғанын сұраңыз. Егер жауап «біз тезірек жұмыс істейміз» деген болса - бұл блеф.
3. Кейстерді тексеріңіз: Ұқсас бизнес-логикасы бар жобаларды іздеңіз. Нарық көшбасшыларымен (BI Group, WWF, Lukoil) жұмыс істеу тәжірибесі компанияның қатаң қауіпсіздік қызметінің тексерулерін өтуді және жобаларды мерзімінде тапсыруды білетінін көрсетеді.

Соңында жеңіске жететіндер - бұл сәттегі ең төмен бағаны ұсынатындар емес, бір жылдан кейін жұмыс істейтін өнімнің иелік ету құны ең төмен болатындар.